W Polsce szaraki występują wszędzie, choć w bardzo zróżnicowanym zagęszczeniu. Brak go jedynie w najwyższych, skalistych partiach Tatr. Zając, zwierzę pierwotnie stepowe, odznacza się wielkimi zdolnościami dostosowywania się do różnych warunków środowiskowych. Oprócz odpowiadających mu najbardziej terenów polnych, zamieszkuje również i lasy, bagna, torfowiska, wydmy nadmorskie, obszary rekultywowane, a nawet tereny miejskie. Jeżeli chodzi o lasy, to zasiedla on przede wszystkim ich obrzeża oraz mniejsze kompleksy. W głębi większych lasów spotyka się go znacznie rzadziej. Wraz ze zwiększającą się wysokością terenu nad poziomem morza liczebność zajęcy się zmniejsza. Także na terenach otwartych istnieją znaczne różnice w zagęszczeniu pogłowia zajęcy w zależności od typu łowiska. Przydatność poszczególnych łowisk do hodowli zająca jest bardzo różna i uwarunkowana wieloma czynnikami.

Pola i łąki to biotop zająca

Podstawowe elementy środowiska limitujące poziom zagęszczenia populacji to klimat, podłoże glebowe i obecność wrogów. Zdarza się jednak nierzadko, że miejscowe warunki w danym łowisku stwarzają korzystną sytuację dla hodowli zająca, mimo że podstawowe czynniki środowiskowe nie osiągnęły swego optimum. Zachodzi bowiem współdziałanie wielu czynników, nie zawsze nam znanych.

IDEALNE ŚRODOWKSIO DLA ZAJĄCA

Stwierdzono u zajęcy wybiórczość na korzyść upraw dających możliwie dużą osłonę. Na miejsce legowisk zające wybierają uprawy roślin okopowych, paszowych, oziminy rzepaku, a także łąki, sady, zadrzewienia śródpolne oraz nieużytki porośnięte chwastami. Istnieje też wyraźna wybiórczość do określonych wariantów środowiska polnego. Pewne fragmenty krajobrazu rolniczego, np. pola w pobliżu osiedli ludzkich i szlaków komunikacyjnych, są znacznie mniej zasiedlone przez zające niż inne. Występują ponadto sezonowe zmiany zagęszczenia zajęcy w różnych typach środowiska polnego. Jesienią zające unikają w miarę pól z dużą ilością zadrzewień, zimą z kolei z pól otwartych przenoszą się częściowo właśnie na tereny z naturalnymi osłonami.

Idealne środowisko zajaca

Pola o wysokiej kulturze rolne są najlepszym łowiskiem dla zająca szaraka. Środowisko polne z punktu widzenia potrzeb zajęcy można jeszcze dalej dzielić. Jest ono drobiazgowo zróżnicowane na wycinki o różnym stopniu przydatności dla zajęcy, doskonale przez nie wyczuwane i wykorzystywane. O zróżnicowaniu tym decydują najprawdopodobniej trudne do określenia parametry mikroklimatyczne czy glebowe. W rozmieszczeniu przestrzennym zajęcy uwidacznia się to w nierównomiernym zagęszczeniu w danym biotopie.